Taşınmaz mülkiyetinin dikey kapsamı, arazinin üstünde kalan hava tabakasında ve altında kalan toprak derinliğinde hangi oranda faydalanabileceği konusu ile ilgilidir. Medeni Kanun‘un 718. maddesine göre: “Arazi üzerindeki mülkiyet, kullanılmasında yarar olduğu ölçüde, üstündeki hava ve altındaki arz katmanlarını kapsar. Bu mülkiyetin kapsamına, yasal sınırlamalar saklı kalmak üzere yapılar, bitkiler ve kaynaklar da girer”.
Mülkiyet hakkının dikey kapsamı açısından Medeni Kanun, malikin yetkilerini “kullanma menfaati veya kullanma yararı kriterleriyle” sınırlandırmıştır. Taşınmaz sahibinin kullanma yararı olduğu ölçüde, arazinin üzerindeki hava tabakası ve altındaki toprak tabakasının sahibi olduğundan, bu alanlar içindeki mülkiyet hakkının kendisine tanıdığı olumlu ve olumsuz yetkilerini kullanabilir.
Mesela arazi üzerinde imar mevzuatının izin verdiği yükseklikte bina yapabilir, ağaç veya bitki dikebilir. İzinsiz olarak arazisi üzerinden geçirilecek olan elektrik nakil hattı ve direklerinin yapılmasını, telefon ve kablo tv hatlarını, her türlü taşkın yapıyı yasaklayabilir. Bunun yanı sıra kanuna uygun yapılan taşkın yapıya, mecra tesisine, özel kanunla öngörülen müdahalelere de katlanmak zorundadır. Yerin çok altında yapılan tünel veya alt geçit, metro, kablo ve tel geçirilmesine ise malik engel olamaz.
Taşınmaz sahibi, özel kanunlar gereği maden yataklarına, yer altı mağara ve suların mülkiyetine sahip değildir.
Nizam TUTUCU Emlak Danışmanı
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.