Geçit hakkı ve mecra hakkı davalarının, taşınmazın tüm maliklerince birlikte görülmesi gerekir. Bu husus, uyuşmazlığın niteliğine göre dava şartıdır. (Medeni Kanun madde 747)
Taraflar arasındaki, geçit hakkı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Keçiborlu Asliye Hukuk Mahkemesi’nce, davanın kabulüne dair verilen, 13.7.1992 gün ve 1989/159-1992/36 sayılı kararın incelenmesi, davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine; Yargıtay 14. Hukuk Dairesi’nin, 20.9.1993 gün ve 1992/10975-1993/6846 sayılı ilamı:
… 54, 31 ve 55 sayılı parsellerin malikleri, 27 sayılı parselden taşınmazlarına yol için geçit ve ayrıca mecra hakkı istemişlerdir. Mahkemece, davanın kabulüne karar vermiştir. Hükmü, davalı 27 sayılı parselin maliki temyiz etmiştir.
54 ve 31 sayılı parsellerin kuzeyinde, krokisinde işaretli yerde beton sulama kanalı bulunmakta olup, arazinin kod durumu itibariyle, bu iki parselin tamamının bu kanaletten rahatlıkla sulanabileceği, bilirkişi ve mahalli bilirkişi tarafından açıklanmış, bu iki parselin su gereksiniminin anılan kanaldan karşılanmayacağına dair bir itiraz da yapılmamıştır. O halde, beton mecranın sulamaya elverişli ve halen görev ifa etmesi nedeniyle, bu iki parsele 27 parselin krokisinde sarı boyalı yerden su yolu tesisi doğru görülmemiştir.
54, 31 ve 55 sayılı parsellerin, yol ihtiyaçları için başka parseller maliklerinden fedakarlık istemeleri için, öncelikle birinin, diğer parsele geçit verme olanaklarının bulunup bulunmadığı ve ayrıca geçitten dolayı külfetin paylaştırılması ve böylece zora katlanma halinin bölünerek azaltılması üzerinde durulmalıdır. Bu cümleden olarak, 54 sayılı parselin, 31 ve 55 sayılı parsellere, 31 sayılı parselin de, 55 sayılı parsele fedakarlık yapması gerekir. 28 sayılı parselin, 27 sayılı parselle olan sınırında ve 54 sayılı parselin gene 27 sayılı parselle olan sınırında, 31 sayılı parselin de güneyinden verilecek yolun kullanma durumu itibariyle hadiseye uygun düşüp düşmediği münakaşa edilmeden, 8 sayılı parselin yola olan cephesinden daha az genel yola cephesi bulunan 27 sayılı parselden yol için geçit tesisi doğru görülmemiştir.
55 sayılı parsele, 27 sayılı parselin sarı renkli kalemle boyalı yerinden su geçidine hükmedilmiştir. Bu parsele, 54 ve 31 parseller gibi başka yönlerden gelen arklar yok ise, 27 parselden, halen mevcut su arkından istifadeye dair karar doğru olabilir. 5.3.1993 tarihli krokide, 56 parselin doğu kenarında 55 sayılı parsele kadar uzanan, ark çizgisi bulunmaktadır. Bu işaretlerle neler kastedildiği, uzman bilirkişiden sorulmalı, gerekirse tapudan da sorulduktan sonra 55 nolu parselin su yolu ihtiyacı hakkında bir karar verilmelidir. Bunlar yapılmadan, yazılı olduğu üzere karar verilmesi doğru görülmemiştir… gerekçesiyle bozularak, dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece, önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek, direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, gereği görüşüldü:
Dava, geçit hakkı tesisine ilişkindir. Lehine geçit hakkı kurulması istenilen taşınmazlardan 31 parselde, 1/4 pay sahibi davacı H.A. haricinde, dava dışı başka paydaşlar bulunmaktadır. Bu tür davaların, taşınmazın tüm maliklerince birlikte görülmesi gerekir. Bu husus, uyuşmazlığın niteliğine göre dava şartıdır. Hal böyle olunca, açıklanan eksiklik giderilmeden sonuçlandırılması doğru değildir. O itibarla, direnme kararı, bu nedenle ve usul yönünden bozulmalıdır.
Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA, (YHGK. 23.11.1994 T. 14-579 E. 721 K.)
Nizam TUTUCU Emlak Danışmanı
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.