Medeni Kanun Madde 2’de yer alan hükmün kapsamı hakkında değişik görüşler ileri sürülmüştür. Birinci görüşe göre hakkın kötüye kullanılması için başkasına zarar verme kastının bulunması gerekir. İkinci görüşe göre ise bir hakkın kötüye kullanılması için başkasına zarar verme, kullanmada meşru bir menfaatin bulunmaması ve hakkın sosyal fonksiyonundan saptırılması, yani başkasına zarar verme amacıyla hakkın kullanılması gerekir. Üçüncü görüşe göre ise hakkın kötüye kullanılmasından bahsedebilmek için bu kullanmanın yalnızca başkasını zarara sokması, hak sahibine hiçbir yararı olmamasının yada bu yararın çok az olmasını aramaktır. Yargıtay da üçüncü görüş olarak belirtilen objektif görüşü benimsemiştir.
Bir hakkın kötüye kullanılması için öncelikle hukuk düzeni tarafından tanınmış bir hak olmalıdır. İkinci olarak dürüstlük kurallarına aykırı olarak kullanılmalıdır ve bu kullanımdan dolayı da başkalarının zarar görmüş olması veya başkasını zarara uğratma tehlikesinin varlığı gerekir.
Yargıtay’a göre, temyiz kudreti olmayan kişinin hukuki işlemleri geçerli değildir. Karşı tarafın bu durumu bilmiyor olması ve iyi niyetle hareket etmiş olması bu gerçeği değiştirmez. Çünkü temyiz kudreti olmayanın durumu, iyi niyetle hareket edenin durumundan daha çok korunmaya layıktır. Kısıtlı olan kişinin vasisi dava açtığında, işlemin gerçekleştiği sırada vesayeti altındaki kişinin temyiz kudreti olmadığını ispat etmesi yeterlidir. Ayrıca karşı tarafın kötü niyetli olduğuna dair bir ispata gerek yoktur.
Bir davada mirasçılar, miras bırakan ile davalı arasında ölünceye kadar bakma akdinin, kanunun gerektirdiği şekilde düzenlenmediği gerekçesiyle akdin iptaline karar verilmesini istemişlerdir. Mahkeme tarafından yapılan inceleme sonucunda akdin kanunun gerektirdiği şekilde yapılmadığı sonucuna varılmışsa da davalı kişi ile miras bırakan, sözleşme hükümlerini yerine getirmişlerdir. Miras bırakan kişi hayatta iken muteber tuttuğu ölünceye kadar bakma akdinin, şekil noksanlığı sebebiyle iptalinin istenmesi iyi niyet kuralıyla bağdaşmaz ve bu durum kanunun himayesinden mahrum olan hakkın kötüye kullanılmasını teşkil eder sonucuna varmıştır.
Mülkiyet Hakkının Kötüye Kullanılmaması Mecburiyeti – 1
Nizam TUTUCU Emlak Danışmanı
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.