Gayrimenkul ile ilgili işlem yapabilme yetkisine tasarruf yetkisi denir. Gayrimenkulü satmak, ipotek etmek, bağışlamak, kiraya vermek, üzerinde irtifak hakkı kurmak gibi konular tasarruf yetkisi olan kişinin yapabileceği şeyledir ve bu da kural olarak tapu sicilinde ismi yazan kişidir. Fakat mahkeme kararı, cebri icra, kamulaştırma ve miras gibi nedenlerden dolayı hak elde etmiş olan kişilerin adları tapu sicilinde yazılı olmasa dahi söz konusu gayrimenkulü tescilsiz (tescilden önce) kazanmış sayılırlar. Bu kişiler tapuda kendi adlarına tescil yaptırmadığı müddetçe gayrimenkulü devredemez veya üzerinde üçüncü kişiler yararına hak kurmazlar. Tapu sicilinde adı yazan kişinin işlem yapabilmesi için ayrıca reşit olması yani 19 yaşından gün almaya başlamış olması ve temyiz kudretine sahip olması yani aklı başında olması gerekir. Bir kimsenin reşit olup olmadığı için nüfus cüzdanına bakılır. Temyiz kudretine sahip olup olmadığına ise tapu memurları tarafından sorulan basit bazı sorulara mantıklı cevap verilip verilmemesine göre belirlenir. Reşit olmayan veya temyiz kudretine sahip olmayan kişiler vesayet altında olacağından gayrimenkullerini tasarruf etme yetkileri yoktur. Bu kimseler adına veli veya vasiler tasarruf yetkisini kullanır. Evli kadının kocası yararına yapacağı ipotek işleminde hakimden izin alınmasına gerek yoktur. Veli veya vasi olan kişi, temsil ettiği kişinin malını vakfedemez, bağışlayamaz, kendisinin veya başkasının borcu için kefalet ipoteği yapamaz. Yapılacak tapu işlemi ile ilgili velinin veya vasinin temsil ettiği kişi arasında bir anlaşmazlık oluyorsa işleme, mahkeme tarafından atanmış bir kayyım katılması gerekir. Tüzel kişi temsilcisi veya vekil ancak kendisine verilen yetkileri kullanabilir. Temsil ettiği kişinin malı üzerinde tasarruf yetkisi yoktur. “Kamulaştırma, ihtiyati tedbir, haciz, iflas ve vakıf şerhi gibi pek çok konunun malikin tasarruf yetkisini kısıtladığı için bu kısıtlamalarla ilgili tapu kütüğü kontrol edilmeli.” Nizam TUTUCU Emlak...